Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση –Εποπτεία ΙΙ

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Βασικός στόχος του μαθήματος Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση –Εποπτεία ΙΙ είναι οι φοιτητές να εδραιώσουν και να διευρύνουν γνώσεις και δεξιότητες που απέκτησαν κατά την Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση Ι, ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς καθοδήγηση από τον εκπαιδευτή/τρια κοινωνικό/ή λειτουργό του Πλαισίου Πρακτικής Άσκησης στον επαγγελματικό ρόλο του κοινωνικού λειτουργού.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα μπορούν:

• Σε σχέση με την Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση ΙΙ, να:
  • Έχουν αναπτύξει συνείδηση επαγγελματικού ρόλου μέσα από την ανάληψη ευθυνών, την ανάπτυξη πρωτοβουλίας και καινοτόμων δράσεων, τη διεπαγγελματική συνεργασία και την εξοικείωση με το διοικητικό σύστημα κοινωνικών υπηρεσιών.
  • Είναι σε θέση να αξιοποιούν τη γνώση και τις ικανότητες που απέκτησαν κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης καθώς και τις δυνατότητες που παρέχει η Οργάνωση και να συμβάλλουν στην αποτίμηση και αντιμετώπιση σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων ατόμων, οικογενειών, ομάδων και κοινοτήτων. Συγκεκριμένα, να:
    • Διενεργούν μελέτη, εκτίμηση αναγκών, επίλυση και αξιολόγηση των κοινωνικών προβλημάτων, χωρίς καθοδήγηση
    • Εφαρμόζουν τεχνικές εκτίμησης αναγκών/ προβλημάτων σε σχέση με τους εξυπηρετούμενους, μέσω της διαμεθοδικής Κοινωνικής Εργασίας
    • Εφαρμόζουν προσεγγίσεις Κοινωνικής Εργασίας στην αντιμετώπιση προβλημάτων κοινωνικής λειτουργικότητας ατόμων, οικογενειών, ομάδων και κοινοτήτων.
    • Συμμετέχουν στο σχεδιασμό και στην αξιολόγηση προγραμμάτων και δραστηριοτήτων του πλαισίου Πρακτικής Άσκησης.
  • Συμμετέχουν ενεργά στην παροχή συμβουλευτικής στο πλαίσιο της Οργάνωσης
  • Συμμετέχουν σε εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες του πλαισίου Πρακτικής Άσκησης.
  • Έχουν αποκτήσει ανεξαρτησία και αυτονόμηση στον επαγγελματικό τους ρόλο.
• Σε σχέση με την Εποπτεία ΙΙ, να:
  • Έχουν αναπτύξει την ικανότητα για:
    • καταγραφή και παρουσίαση (γραπτή και προφορική) της εργασίας τους
    • σύνδεση των θεωρητικών γνώσεων με την πρακτική τους εφαρμογή στο Κέντρο Πρακτικής Άσκησης
    • ομαδική συνεργασία στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής εποπτείας
    • σχεδιασμό δράσης/ παρέμβασης σε ατομικό, ομαδικό και κοινοτικό επίπεδο
    • ανάλυση, αξιολόγηση και παρουσίαση περιστατικών στην εποπτική ομάδα
    • να εκτιμούν και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τη δική τους συναισθηματική εμπλοκή, τις στάσεις και προκαταλήψεις τους που επηρεάζουν τη σχέση τους με τους εξυπηρετούμενους και το προσωπικό της Υπηρεσίας-Οργάνωσης
    • αυτοέλεγχο και αυτογνωσία σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο και να
• Έχουν αναπτύξει ταυτότητα κοινωνικού λειτουργού

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον (αφορά στις τοποθετήσεις σε Υπηρεσίες που αναπτύσσουν διακρατικές συνεργασίες)
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Διεύρυνση της ερμηνευτικής ικανότητας της ανθρώπινης συμπεριφοράς
• Άλλες:
  • Παρατήρησης
  • Επικοινωνίας
  • Άσκηση του επαγγέλματος χωρίς καθοδήγηση
  • Συλλογή –ανάλυση -εκτίμηση πληροφοριών
  • Κατάρτιση και εφαρμογή σχεδίου δράσης για αντιμετώπιση προβλημάτων και
  • Αξιολόγηση των παρεμβάσεων που εφαρμόστηκαν.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση –Εποπτεία ΙΙ είναι μάθημα ειδικότητας που στόχο έχει την αυτόνομη λειτουργία του φοιτητή στο πλαίσιο της Οργάνωσης πρακτικής άσκησης και στο ρόλο του κοινωνικού λειτουργού. Συγκεκριμένα το μάθημα στοχεύει στην ανάπτυξη της ικανότητας των ασκουμένων για:

• χρήση όλων των σταδίων της διαδικασίας επίλυσης προβλημάτων (εκτίμηση, σχεδιασμός παρέμβασης, παρέμβαση, αξιολόγηση, λήξη, μεταπαρακολούθηση)
• συνειδητή επιλογή και χρήση της κατάλληλης μεθόδου για την αντιμετώπιση των αναγκών των ωφελουμένων
• σταδιακή αυτονόμηση από τον εκπαιδευτή και τον επόπτη
• αυτόνομη λειτουργία στο πλαίσιο

Το εργαστηριακό μάθημα «Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση –Εποπτεία ΙΙ αποτελείται από:

Α) Την Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση ΙΙ που πραγματοποιείται σε επιλεγμένες από το Τμήμα Κοινωνικές Υπηρεσίες /οργανώσεις πρακτικής άσκησης τέσερις (4) ημέρες την εβδομάδα με πλήρες ωράριο και

Β) Την Εποπτεία ΙΙ που υποστηρίζει την Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση ΙΙ και πραγματοποιείται εντός του ακαδημαϊκού ιδρύματος σε εβδομαδιαία βάση από μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ και επιστημονικούς συνεργάτες (Π.Δ. 407) ειδικότητας Κοινωνικού Λειτουργού. Η Εποπτεία είναι τρίωρη και ομαδική.Η Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση ΙΙ αποκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών με την εφαρμογή της κοινωνικής εργασίας στο σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας των κοινωνικών οργανώσεων. Οι ασκούμενοι καλούνται να εστιάσουν σε θέματα μελέτης και επίλυσης προβλημάτων σε ατομική, οικογενειακή και ομαδική-κοινοτική βάση, να καταρτούν και να εφαρμόζουν σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που διέγνωσαν και να αξιολογούν τις παρεμβάσεις που εφάρμοσαν.

Η τοποθέτηση σε θέση Πρακτικής Εργαστηριακής Άσκησης πραγματοποιείται σε ένα από τους ακόλουθους τομείς άσκησης της Κοινωνικής Εργασίας:

• Αναπηρία (δομές φροντίδας, εκπαίδευσης ή/και απασχόλησης ατόμων με αναπηρία)
• Εκπαίδευση (σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης)
• Εξαρτήσεις (κέντρα συμβουλευτικής, θεραπείας και αποκατάστασης ατόμων εξαρτημένων από ουσίες, αλκοόλ, τζόγο, Η/Υ)
• Εργασία και Κοινωνική Ασφάλιση (βιομηχανίες, ταμεία ασφάλισης κ.ά.)
• Κοινωνική Πρόνοια (προγράμματα παιδικής προστασίας και γενικά ατόμων και οικογενειών με κοινωνικές ανάγκες)
• Κοινοτική Οργάνωση και Ανάπτυξη (σε όλες τιςβαθμίδες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης)
• Κοινωνικές Υπηρεσίες για τις ένοπλες Δυνάμεις και τις υπηρεσίες του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης.
• Παραβατικότητα και Εγκληματικότητα: πρόληψη και καταστολή (Δικαστήρια Ανηλίκων, Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων, ΣωφρονιστικάΚαταστήματα κ.ά.)
• Τρίτη Ηλικία
• Υγεία (νοσηλευτικά ιδρύματα, διαγνωστικά κέντρα κ.ά)
• Ψυχική Υγεία (Κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Θεραπευτήρια Ψυχικών Παθήσεων, Συμβουλευτικοί Σταθμοί κ.λπ.)

Το μάθημα Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση –Εποπτεία ΙΙ υποστηρίζεται οργανωτικά από το Γραφείο Πρακτικής Άσκησης και την Επιτροπή Πρακτικής Άσκησης, η οποία αποτελείται από εκπαιδευτικούς του Τμήματος. Το Γραφείο Πρακτικής Άσκησης διατηρεί διαρκή επαφή και συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα στην Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση μέρη (φοιτητές, κοινωνικούς λειτουργούς Πλαισίων Πρακτικής Άσκησης –Εκπαιδευτές, Επόπτες εκπαιδευτικούς κοινωνικούς λειτουργούς). Ο ρόλος της Επιτροπής Πρακτικής Άσκησης περιλαμβάνει: επιλογή των οργανώσεων πρακτικής άσκησης και τοποθέτηση των φοιτητών σε αυτές, κατανομή των φοιτητών σε ομάδες εποπτείας και σύνδεση με επόπτη εκπαιδευτικό καθώς και διευθέτηση τυχόν προβλημάτων κατά τη διάρκεια της άσκησης. Η ομαδική Εποπτεία που αποτελεί βασική μέθοδο εκπαίδευσης στην κοινωνική εργασία, περιλαμβάνει επίβλεψη, υποστήριξη και καθοδήγηση ομάδας φοιτητών που ασκούνται στην ίδια υπηρεσία ή σε υπηρεσίες με συναφές αντικείμενο από επόπτη εκπαιδευτικό σε εβδομαδιαία βάση. Μέσω της ομαδικής αλληλεπίδρασης και της καθοδήγησης του επόπτη οι ασκούμενοι αποκτούν γνώσεις και δεξιότητες ανάλυσης, σχεδιασμού και αξιολόγησης του έργου τους στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης. Παράλληλα, ευαισθητοποιούνται σε θέματα που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά τους (προσωπικές αντιλήψεις, προκαταλήψεις, στάσεις) και ενθαρρύνονται ώστε να αποκτήσουν αυτογνωσία και να αρχίζουν να διαμορφώνουν επαγγελματική στάση. Ο επόπτης –εκπαιδευτικός διευκολύνει τους φοιτητές να διαχειριστούν την ένταση και το άγχος που προκύπτουν από την επαφή τους με τις απαιτήσεις του πλαισίου πρακτικής, αναγνωρίζει τις επιτυχείς παρεμβάσεις τους, επισημαίνει ελλείψεις και ανεπάρκειες και βοηθά στην αντιμετώπισή τους. Έχει τακτική επαφή και συνεργασία με τον υπεύθυνο κοινωνικό λειτουργό του πλαισίου πρακτικής άσκησης με στόχο τον προσδιορισμό του αντικειμένουάσκησης του φοιτητή, την παρακολούθηση της εξέλιξης και την αξιολόγηση του έργου του.

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Η συμμετοχή στο μάθημα Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση –Εποπτεία ΙΙ, είναι υποχρεωτική. Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα 2 μόνο απουσιών (τόσο από την Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση, όσο και από την Εποπτεία). Η αξιολόγηση των φοιτητών είναι ατομική και συνεχής και διαμορφώνεται από:

• • Το Ημερολόγιο δραστηριοτήτων που τηρούν οι φοιτητές για την εργασία τους στο Πλαίσιο
  • Τις εργασίες που θα παραδώσουν ή/και παρουσιάσουν κατά τη διάρκεια τους εξαμήνου
  • Την αξιολόγηση του Κοινωνικού Λειτουργού του Πλαισίου και
  • Την Αυτό-αξιολόγηση του ίδιου του φοιτητή

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Αβεντισιάν –Παγοροπούλου, Α. (2000). Η ψυχολογία της τρίτης ηλικίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Αλεξανδρή, Α. (2013). Ψυχανάλυση. Η Εποπτεία. Αθήνα: Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις.
• Αμπατζόγλου, Γ. (2002). Αλλάζοντας χέρια. Διεπιστημονική προσέγγιση της διακίνησης και της τοποθέτησης των παιδιών. Θεσσαλονίκη: UniversityStudioPress.
• Αρχοντάκη, Ζ. & Φιλίππου, Δ. (2003). 205 βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων ψυχοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας, εκπαίδευσης. Αθήνα: Καστανιώτης.
• Βάρβογλη, Λ. (2007). Τι συμβαίνει στο παιδί;Νευροεξελικτικές διαταραχές της παιδικής και της εφηβικής ηλικίας. Αθήνα: Καστανιώτης
• BASW (British Association of Social Workers) (2012). The Code of Ethics for Social Work. U.K.: The Policy, Ethics and Human Rights Committee.
• Beers, M. & Berkow, R. (2005). Merck εγχειρίδιογηριατρικής. Αθήνα: Πασχαλίδη.Beresford, P. & Boxall, K. (2012). Service users, social work education and knowledge for social work. Social Work Education, 31(2), 155-167.Γενά, Α. & Μπαλαμώτης, Γ. (2011). Η οικογένεια του παιδιού με αυτισμό. Αθήνα: Gutenberg.
• Γιαννακούλας, Α. & Fizzarotti-Selvaggi(2007). Το ψυχοδυναμικό counseling. Αθήνα: Καστανιώτης.
• Γιωτάκος,Ο, Τσιλιάκου, Μ., Τσίτσικα,Α. & Τσουβέλας, Γ. (2014). Νέες μορφές κακοποιήσης παιδιού και εφήβου. Αθήνα: Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις.
• Collins, D., Jordan, C. & Coleman, H. (2017). Κοινωνική Εργασία με Οικογένεια. Επιστ. Επιμ. Χ. Ασημόπουλος & Σ. Μαρτινάκη. Αθήνα: Εκδόσεις Βήτα.
• Δημοπούλου -Λαγωνίκα, Μ. (2007). Μεθοδολογία Κοινωνικής Εργασίας-Μοντέλα Παρέμβασης. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Εθνικός Οργανισμός Κοινωνικής Φροντίδας. Κέντρο Βρεφών “Η Μητέρα”, Κουσίδου, Τ. (2000). Υιοθεσία. Τάσεις, Πολιτική, Πρακτική. Αθήνα: Γρηγόρης.
• Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία (2004). Οδηγός Φροντίδας Ηλικιωμένων Γονιών. Αθήνα: Mendor.
• Ζαϊμάκης, Γ. & Κανδυλάκη, Α. (επιμ.) (2005) . Δίκτυα κοινωνικής προστασία:Μορφές παρέμβασης σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.Αθήνα: Κριτική.
• Ζώνιου-Σιδέρη, Α. & Σπανδάγου, Η. (2011). Εκπαίδευση και τύφλωση. Συλλογικό. Αθήνα: Πεδίο.
• Ζώνιου-Σιδέρη, Α., Ντεροπούλου-Ντέρου, Ε. & Βλάχου-Μπαλαφούτη, Α. (Επιμ.) (2012). Αναπηρία και εκπαιδευτική πολιτική. Κριτική Προσέγγιση της ειδικής και ενταξιακής εκπαίδευσης. Συλλογικό έργο. Αθήνα: Πεδίο.
• Θέμελη, Ο. (2014). Τα παιδία καταθέτει. Η δικανική εξέταση ανήλικων μαρτύρων, θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης. Αθήνα: Τόπος.
• Hawkins, P. & Shohet, R. (2009). Η εποπτεία στα επαγγέλματα θεραπείας και πρόνοιας. Αθήνα: UniversityStudioPress.
• Καβουνίδη, Τ. (1996). Ηλικιωμένοι και άτυπα δίκτυα βοήθειας: Η κυκλοφορία αγαθών και υπηρεσιών ανάμεσα στις γενιές στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.). Γήρανση και Κοινωνία: Πρακτικά Πανελληνίου συνεδρίου Ε.Κ.Κ.Ε.Αθήνα: Ε.Κ.Κ.Ε
• Καλατζή, Α., Ζώνιου-Σιδέρη, Α. & Βλάχου, A. (1996). Προκαταλήψεις και στερεότυπα. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Λαϊκής Επιμόρφωση.
• Καλλινικάκη, Θ. & Κασσέρη, Ζ. (επιμ.) (2014). Κοινωνική Εργασία στην εκπαίδευση: στα θρανία των ετεροτήτων. Αθήνα: Τόπος.
• Κανδυλάκη, Α. (2008). Η Συμβουλευτική στην κοινωνική εργασία. Δεξιότητες και Τεχνικές. Αθήνα: Τόπος.
• Κανδυλάκη, Α. (2009). Κοινωνική Εργασία σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Αθήνα: Τόπος.
• Καραγιάννη, Γ. (2017). Η αναπηρία στην Ελλάδα της κρίσης. Αθήνα: Gutenberg.
• Καραγκούνης, Β. (2008). Κοινοτική εργασία και τοπική ανάπτυξη. Αθήνα: Τόπος.
• Καστοριάδου-Παπαδοπούλου, Χ. (2009). ΚοινωνικήΕργασία με Ομάδες.Αθήνα: Έλλην-Γ. Πατρίκος & ΣΙΑ Ε.Ε..
• Koprowska,J. (2014). Communication and Interpersonal Skills in Social Work. (Transforming Social Work Practice Series). UK: Learning Matters.
• Κουντή-Χρονοπούλου, Κ., Τζεδάκη, Μ. & Πασσά, Μ. (Επιμ.) (2015). Η συμβολή της Κοινωνικής Εργασίας στην ψυχιατρική θεραπευτική. Α ́Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Συλλογικό Έργο. Συντονιστής Γ. Παπαδημητρίου. Αθήνα: Παρισιάνου.
• Κωστόπουλος, Τ. (2014). Τοπική δημοκρατία και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αθήνα: Παπαζήση.
• Λαδιάς, Χ. (2013). Το σύγχρονο θεσμικόπλαίσιο της περιφερειακής ανάπτυξης στην Ελλάδα. Αθήνα: Παπαζήση.
• Λαδιάς, Χ. (2014). Ειδικά θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αθήνα: Παπαζήση.
• Μανιαδάκη, Κ. & Κάκουρος , Ε. (2017). Η διαχείριση της ΔΕΠ-Υ. Αθήνα: Gutenberg.
• Μαρτινάκη, Σ. & Μπουρίκος, Δ. (2014). Κοινωνική Εργασία και Ψυχική Υγεία. Αθήνα: Βήτα.
• Marwedel, U. (2009). Γεροντολογία & Γεροντοψυχιατρική. Αθήνα: Ίων.
• Moores, D. (2011). Εκπαίδευση και κώφωση. Επιμ. Α. Ζώνιου-Σιδέρη & Ε. Ντεροπούλου-Ντέρου. Αθήνα: Πεδίο.
• Μωυσίδης, Α., Ανθοπούλου, Θ. & Ντύκεν, Μ.Ν., (2002). Οι ηλικιωμένοι στον αγροτικό χώρο. Αθήνα: Gutenberg.
• Oliver, M. (2009).Understanding Disability –From Theory to Practice(2nd Edn). Basingstoke: Macmillan.
• Παναγιωτόπουλος, Χ. (2016). Κοινωνική Εργασία και Σχολείο. Αθήνα: Μαρία Παρίκου & ΣΙΑ ΕΠΕ.
• Παπαδάτος, Γ. (2010). Ναρκωτικά και εφηβεία. Κοινωνικά και ψυχολογικά αίτια. Προγράμματα πρόληψης. Παιδαγωγική αντιμετώπιση. Νομοθεσιακή αντιμετώπιση. Αθήνα: Gutenberg.
• Πιτσελά, Α. (2013). Η ποινική αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων. Αθήνα: Σάκκουλας.
• Πουλόπουλος, Χ. & Τσιμπουκλή, Α. (2016). Δυναμική των ομάδων και αλλαγή στους οργανισμούς. Αθήνα: Τόπος.
• Πουλόπουλος, Χ. (2011). Κοινωνική εργασία και εξαρτήσεις. Οι κοινότητες της αλλαγής. Αθήνα: Τόπος.
• Slee,R.(2010). The irregular school: exclusion, schooling and inclusive education. USAandCanada: Routledge.
• Thorvicroft, G. & Tansella, M. (2010). Για μια καλύτερη φροντίδα της ψυχικής υγείας. Ηθική και δεοντολογία, τεκμήρια και εμπειρία. Αθήνα: Τόπος.
• Τomas, D. & Woods, H. (2008). Νοητική Καθυστέρηση. Θεωρία και Πράξη. Επιμ. Α. Ζώνιου –Σιδέρη & Ε. Ντεροπούλου-Ντέρου. Αθήνα: Τόπος.
• Τσαμπαρλή, Α. (2004). Η ψυχαναλυτική προσέγγιση της οικογένειας. Αθήνα: Ατραπός.
• Τσιάντης, Γ. (επιμ.) (1994). Εφηβεία. Ένα μεταβατικό στάδιο σ ́ ένα μεταβαλλόμενο κόσμο. Αθήνα: Καστανιώτης.
• Τσιάντης, Γ. (επιμ.) (2005). Εργασία με τους γονείς: ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία με παιδιά και εφήβους. Αθήνα: Καστανιώτη.
• Φιλίππου, Δ. & Καραντάνα, Π. (2010). Ιστορίες για να ονειρεύεσαι… Παιχνίδια για να μεγαλώνεις… Για εμψύχωση βιωματικών ομάδων προσωπικής ανάπτυξης. Αθήνα: Καστανιώτης.
• Von Schlippe, A. & Schweitzer, J. (2008). Εγχειρίδιο της συστημικής θεραπείας και συμβουλευτικής. Θεσσαλινίκη: UniversityStudioPress.
• Χριστοδούλου, Ν. & Κονταξάκης, Π. (2000). Η Τρίτη Ηλικία. Αθήνα: Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις.

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

• Κοινωνική Εργασία. Επιθεώρηση Κοινωνικών Επιστημών
• European Journal of Social Work
• International Social Work
• Journal of Social Work Practice. Psychotherapeutic Approaches in Health, Welfare and the Community
• The British Journal of Social Work