ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Η σεξουαλικότητα αποτελεί επίκεντρο επιστημονικού και πολιτικού λόγου τουλάχιστον από τα τέλη του 19ουαιώνα. Το μάθημα αυτό στοχεύει καταρχήν στην ενημέρωση των φοιτητών σχετικά με τη μακρά ιστορία της μελέτης του φαινομένου της «σεξουαλικότητας» και αναδεικνύει τις πολιτικές διαμάχες που συντάραξαν το πεδίο αυτό. Οι φοιτητές παρακολουθούν αρχικά τις προσπάθειες του ιατρικού και ψυχολογικού λόγου στην προσπάθειά τους να κατονομάσουν και να περιγράψουν αυτό που εκλάμβαναν ως «παρέκκλιση» και στη συνέχεια τις προσπάθειες των κοινωνικών επιστημόνων να αναζητήσουν την πολιτισμική και κοινωνική κατασκευή της σεξουαλικότητας αμφισβητώντας την πρωτοκαθεδρία του βιολογικού λόγου. Βασικός στόχος του μαθήματος αυτού αποτελεί η συνειδητοποίηση εκ μέρους των φοιτητών της επιστημονικής αναγκαιότητας της διαθεματικής προσέγγισης των ζητημάτων που άπτονται της σεξουαλικότητας (intersectionality), η οποία συνιστά έναν κόμβο στον οποίο διασταυρώνονται πολλές άλλες κοινωνικές διαστάσεις, όπως το φύλο, η φυλή, η τάξη, η αρτιμέλεια και η θρησκεία.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα είναι σε θέση να:
- Χρησιμοποιούν τις βασικές έννοιες και τη γενικότερη ορολογία των ζητημάτων που άπτονται της σεξουαλικότητας και του φύλου, όπως διαμορφώνονται από τα αντίστοιχα κινήματα (ΛΟΑΤΚΙ και φεμινιστικό) αλλά και τις ακαδημαϊκές θεωρίες
- Κατανοούν το θεωρητικό πλαίσιο της σεξουαλικότητας, τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα της και τη διαθεματικότητά της.
- Έχουν γνώση των βασικών αρχών, μεθόδων και θεωρητικών προσεγγίσεων των σπουδών του φύλου και της σεξουαλικότητας.
- Διαπιστώνουν τις διάχυτες διακρίσεις, τη θεσμική βία, τα στερεότυπα που καταπιέζουν τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας (σχολικός εκφοβισμός, εργασιακές διακρίσεις, διακρίσεις στο σύστημα υγείας, αρνητικές αναπαραστάσεις των Μ.Μ.Ε, διακρίσεις στον χώρο της υγείας).
- Μπορούν να στοχαστούν με τη βοήθεια των εργαλείων της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας και της κοινωνικής εργασίας πάνω στα αίτια που παράγουν και διαιωνίζουν αυτή την εκρηκτική βία (θρησκευτικός λόγος, ΜΜΕ, νομοθετικά κενά, ψυχολογικά αίτια)
- Μπορούν να διατυπώσουν λύσεις, παρεμβάσεις και να εξοπλιστούν με ιδέες αποτελεσματικών πρακτικών και δεξιοτήτων επικοινωνίας.
- Αναστοχαστούν πάνω στις δικές τους υπόρρητες παραδοχές για τη «φυσιολογική», «κανονική» και μη σεξουαλικότητα και να προσπαθήσουν να τις μετασχηματίσουν προς όφελος μιας πιο συμπεριληπτικής στάσης που θα αγκαλιάζει όλους τους ωφελούμενους.
- Έρθουν σε επαφή με τον πλούτο και την ποικιλομορφία της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και επιτελέσεων φύλου και να προβληματιστούν σχετικά με την ηγεμονική αναπαράσταση της σεξουαλικότητας ως ετεροφυλόφιλης, μονογαμικής και αποβλέπουσας στην αναπαραγωγή.
- Έρθουν σε επαφή με τον σύγχρονο πολιτικό λόγο και τη βιωμένη εμπειρία των υποκειμένων που δεν αυτοπροσδιορίζονται ως αποκλειστικά άντρες η γυναίκες (nonbinaryάτομα).
- Ενημερωθούν για το νομικό πλαίσιο για να περιφρουρούν τα δικαιώματα των εξυπηρετούμενων
Γενικές Ικανότητες
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
- Διεύρυνση της ερμηνευτικής ικανότητας της ανθρώπινης συμπεριφοράς
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
- Ιστορική αναδρομή και βασικές έννοιες της σεξουαλικότητας και του φύλου.
- Θεωρητικές προσεγγίσεις της σεξουαλικότητας και του φύλου: το βιολογικό/ουσιοκρατικό μοντέλο
- Θεωρητικές προσεγγίσεις της σεξουαλικότητας και του φύλου: κοινωνικός κονστρουκτιβισμός/μεταδομισμός
- Διερευνώντας το κοινωνικό υπέδαφος της βίας: Σεξισμός, Πατριαρχεία, Ετεροκανονικότητα, Ετεροσεξισμός, ομοφοβία και τρανσφοβία
- Εκφάνσεις των διακρίσεων: υγεία, εργασία, σχολείο,
- Έμφυλη βία: βιασμός, κουλτούρα του βιασμού, σεξουαλικές επιθέσεις. Η έννοια της συναίνεσης
- Σχολείο: σεξουαλική εκπαίδευση, εκφοβισμός, συμπεριληπτική εκπαίδευση, καλές πρακτικές
- Ψυχολογικές διεργασίες: απόκτηση ταυτότητας, comingout, εσωτερίκευση της καταπίεσης, συνέπειες της βίας, του τραύματος και της απόρριψης στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και στις γυναίκες
- Υγεία: διακρίσεις στον χώρο της, σχεδιασμός προγραμμάτων πρόληψης και παρέμβασης. Οροθετικά άτομα και στιγματισμός.
- Εργασία στο σεξ. Νομικό πλαίσιο και ψυχοκοινωνική στήριξη των sexworkers. Διαφορά trafficking και sex working.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ
Γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει:
- Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
- Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
- Συγκριτική αξιολόγηση στοιχείων θεωρίας
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αποστολέλλη, Α. & Χαλκιά, Α. (2012).Σώμα, Φύλο, Σεξουαλικότητα: ΛΟΑΤΚ πολιτικές στην Ελλάδα.Αθήνα: Πλέθρον.
- Γιαννακόπουλος, Κ. (2006). Σεξουαλικότητα: θεωρίες και πολιτικές της ανθρωπολογίας.Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
- Connell, R. (2006). Το κοινωνικό φύλο.(Ε. Κοτσιφου, Trans.) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
- Bell, D., & Valentine, G. (1995). Mapping desire: geographies of sexualities.London, New York: Routledge.
- Βεκρή, Μ. & Βρυωνίδης, Μ. (2010). Ταυτότητες φύλου και αντισυμβατική συμπεριφορά στην εφηβική ηλικία. Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών, 58, 69-100.
- Γαλανού, Μ. (2014). Ταυτότητα και έκφραση φύλου. Ορολογία, διακρίσεις, στερεότυπα και μύθοι. Αθήνα: Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών.
- Γιάννου,Δ. (2012). Ένα πλαίσιο δράσης για την καταπολέμηση των διακρίσεων βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού και έκφρασης φύλου. Στο: Β. Ιωακειμίδης (επιμ.) Κοινωνική Εργασία για την Κοινωνική Δικαιοσύνη, Ριζοσπαστική και Κριτική Θεωρία, Πρακτική, Παραδείγματα. Αθήνα: Ίων.
- Κογκίδου, Δ. (2015). Πέρα από το Ροζ και το Γαλάζιο: Όλα τα Παιχνίδια για Όλα τα Παιδιά. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
- Παπαταξιάρχης, Ε.& Παραδέλλης, Θ. (2007, επιμ.). Ταυτότητες και φύλο στη σύγχρονη Ελλάδα. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
- Pascoe, C. (2007). Dude, You’re a Fag Masculinity and Sexuality in High School. Berkeley, Los Angeles.London: University of California Press.
- Χαλκιά, Α. (2007). Το άδειο λίκνο της δημοκρατίας: σεξ, έκτρωση και εθνικισμός στη σύγχρονη Ελλάδα. (Μ. Κασταναρα, Μεταφ.) Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
- Χαλκιά, Α. (2011). ‘Εμφυλες βιαιότητες: εξουσία, λόγος, υποκειμενικότητες.Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά
- International Journal of Trangenderism
- Transgender Health
- International Journal of Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender Studies
- International Journal of Sexuality and Gender Studies
- Journal of LGBT Issues in Counseling
- Psychology of Sexual Orientation and Gender Diversity