Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση –Εποπτεία Ι

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση –Εποπτεία Ι είναι μάθημα ειδικότητας που αποτελείται από:

Α) Την Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση Ι που πραγματοποιείται σε επιλεγμένες από το Τμήμα Κοινωνικές Υπηρεσίες /οργανώσεις πρακτικής εργαστηριακής άσκησης τέσσερις (4) ημέρες την εβδομάδα με πλήρες ωράριο και

Β) Την Εποπτεία Ι που υποστηρίζει την Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση Ι και πραγματοποιείται εντός του ακαδημαϊκού ιδρύματος σε εβδομαδιαία βάση από μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ και επιστημονικούς συνεργάτες (Π.Δ. 407) ειδικότητας Κοινωνικού/ής Λειτουργού. Η Εποπτεία είναι τρίωρη και ομαδική.

Η Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση Ι αποκοπεί στη γνωριμία των φοιτητών/τριών με την εφαρμογή της κοινωνικής εργασίας στο σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας των κοινωνικών οργανώσεων. Οι ασκούμενοι/ες κατά την περίοδο αυτή της εργαστηριακής τους άσκησης  όπου έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με το ρόλο του/της κοινωνικού/ής λειτουργού, αναλαμβάνουν κυρίως ρόλο «παρατηρητή/τριας» ενώ παράλληλα αναπτύσσουν και καλλιεργούν βασικές δεξιότητες και τεχνικές στην άσκηση του επαγγέλματος του/της κοινωνικού/ής λειτουργού (επικοινωνιακές δεξιότητες, ενεργητική ακρόαση, ενσυναίσθηση, συνεργασία κ.α.)

Η τοποθέτηση σε θέση Πρακτικής Εργαστηριακής Άσκησης πραγματοποιείται σε ένα από τους ακόλουθους τομείς άσκησης της Κοινωνικής Εργασίας:

• Αναπηρία (δομές φροντίδας, εκπαίδευσης ή/και απασχόλησης ατόμων με αναπηρία)
• Εκπαίδευση (σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης)
• Εξαρτήσεις (κέντρα συμβουλευτικής, θεραπείας και αποκατάστασης ατόμων εξαρτημένων από ουσίες, αλκοόλ, τζόγο, Η/Υ)
• Εργασία και Κοινωνική Ασφάλιση (βιομηχανίες, ταμεία ασφάλισης κ.ά.)
• Κοινωνική Πρόνοια (προγράμματα παιδικής προστασίας και γενικά ατόμων και οικογενειών με κοινωνικές ανάγκες)
• Κοινοτική Οργάνωση και Ανάπτυξη (σε όλες τις βαθμίδες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης)
• Κοινωνικές Υπηρεσίες για τις ένοπλες Δυνάμεις και τις υπηρεσίες του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης.
• Παραβατικότητα και Εγκληματικότητα: πρόληψη και καταστολή (Δικαστήρια Ανηλίκων, Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων, ΣωφρονιστικάΚαταστήματα κ.ά.)
• Τρίτη Ηλικία
• Υγεία (νοσηλευτικά ιδρύματα, διαγνωστικά κέντρα κ.ά.)
• Ψυχική Υγεία (Κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Θεραπευτήρια Ψυχικών Παθήσεων, Συμβουλευτικοί Σταθμοί κ.λπ.)

Το μάθημα Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση Ι –Εποπτεία Ι υποστηρίζεται οργανωτικά από την Επιτροπή Πρακτικής Άσκησης, η οποία αποτελείται από εκπαιδευτικούς του Τμήματος. Η Επιτροπή Πρακτικής Άσκησης διατηρεί διαρκή επαφή και συνεργασία με όλα τα συνεργαζόμενα στην Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση μέρη (φοιτητές, κοινωνικούς λειτουργούς Πλαισίων Πρακτικής Άσκησης –Εκπαιδευτές/τριες, Επόπτες/τριες εκπαιδευτικούς κοινωνικούς/ές λειτουργούς). Ο ρόλος της Επιτροπής Πρακτικής Άσκησης περιλαμβάνει: επιλογή των οργανώσεων πρακτικής άσκησης και τοποθέτηση των φοιτητών/τριών σε αυτές, κατανομή των φοιτητών/τριών σε ομάδες εποπτείας και σύνδεση με επόπτη/τρια εκπαιδευτικό καθώς και διευθέτηση τυχόν προβλημάτων κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Η ομαδική Εποπτεία που αποτελεί βασική μέθοδο εκπαίδευσης στην κοινωνική εργασία, περιλαμβάνει επίβλεψη, υποστήριξη και καθοδήγηση ομάδας φοιτητών/τριών που ασκούνται στην ίδια υπηρεσία ή σε υπηρεσίες με συναφές αντικείμενο από επόπτη/τρια εκπαιδευτικό σε εβδομαδιαία βάση. Μέσω της ομαδικής αλληλεπίδρασης και της καθοδήγησης του/της επόπτη/τριας οι ασκούμενοι/ες αποκτούν γνώσεις και δεξιότητες ανάλυσης, σχεδιασμού και αξιολόγησης του έργου τους στο πλαίσιο εργαστηριακής άσκησης. Παράλληλα, ευαισθητοποιούνται σε θέματα που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά τους (προσωπικές αντιλήψεις, προκαταλήψεις, στάσεις) και ενθαρρύνονται ώστε να αποκτήσουν αυτογνωσία και να αρχίζουν να διαμορφώνουν επαγγελματική στάση.

Ο/Η επόπτης/τρια –εκπαιδευτικός διευκολύνει τους/τις φοιτητές/τριες να διαχειριστούν την ένταση και το άγχος που προκύπτουν από την επαφή τους με τις απαιτήσεις του πλαισίου εργαστηριακής άσκησης, αναγνωρίζει τις επιτυχείς παρεμβάσεις τους, επισημαίνει ελλείψεις και ανεπάρκειες και βοηθά στην αντιμετώπισή τους. Έχει τακτική επαφή και συνεργασία με τον/την υπεύθυνο/η κοινωνικό/ή λειτουργό του πλαισίου πρακτικής εργαστηριακής άσκησης με στόχο τον προσδιορισμό του αντικειμένου άσκησης του/της φοιτητή/τριας, την παρακολούθηση της εξέλιξης και την αξιολόγηση του έργου του/της.

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Το μάθημα Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση -Εποπτεία Ι στοχεύει στην εξοικείωση των φοιτητών/τριών με την πρακτική εφαρμογή της επιστήμης της Κοινωνικής Εργασίας και υλοποιείται σε οργανωμένες Κοινωνικές Υπηρεσίες και Φορείς με τους οποίους συνεργάζεται το Τμήμα. Οι εκπαιδευτικοί στόχοι αφορούν στην κατανόηση, προσαρμογή κι ενεργό συμμετοχή του/της φοιτητή/τριας στο περιβάλλον της Κοινωνικής Υπηρεσίας καθώς και στην εξοικείωσή του/της με το περιεχόμενο-αντικείμενο της εκπαιδευτικής εποπτείας.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος και με βάση τους εκπαιδευτικούς στόχους που αφορούν α) στην Κοινωνική Υπηρεσία-Οργάνωση και β) στην Εκπαιδευτική Εποπτεία, οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση:

• Σε σχέση με την Κοινωνική Υπηρεσία-Οργάνωση, να:
  • Έχουν εξοικειωθεί με την οργανωτική και διοικητική δομή της Κοινωνικής Υπηρεσίας και τις παρεχόμενες υπηρεσίες
  • Έχουν εξοικειωθεί -εμπλακεί σταδιακά στα προγράμματα, δράσεις και στη δικτύωση της Κοινωνικής Υπηρεσίας με άλλες Οργανώσεις
  • Αναγνωρίζουν το ρόλο του/της Κοινωνικού/ής Λειτουργού και των ορίωνμεταξύ των διαφορετικών ειδικοτήτων στο πλαίσιο της διεπιστημονική ομάδας
  • Έχουν εξασκηθεί σε μεθόδους παρατήρησης, δεξιότητες κοινωνικού/ής λειτουργού, συλλογής και καταγραφής στοιχείων (δυναμικών οργάνωσης και παρεμβάσεων του/της εκπαιδευτή/εύτριας με τους/τις εξυπηρετούμενους/ες)
  • Κατανοούν και ερμηνεύουν τα κοινωνικά προβλήματα σε σχέση με την κοινωνική λειτουργικότητα του/της εξυπηρετούμενου/μενης στο περιβάλλον της Υπηρεσίας –Οργάνωσης
  • Έχουν αποκτήσει επαγγελματική στάση (αξίες και δεοντολογία) και να είναι σε θέση να τηρούν τις αρχές της επαγγελματικής δεοντολογίας.
• Σε σχέση με την Εποπτεία, να:
  • Κατανοούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα της Εποπτείας και το ρόλο του/της Επόπτη/τριας ως σύμβουλου και καθοδηγητή/ήτριας
  • Έχουν αναπτύξει την ικανότητα για καταγραφή και παρουσίαση (γραπτή και προφορική) της εργασίας τους:
    • για σύνδεση των θεωρητικών γνώσεων με την πρακτική τους εφαρμογή στο Κέντρο Πρακτικής Άσκησης
    • για ομαδική συνεργασία στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής εποπτείας
    • αυτοέλεγχου και αυτογνωσίας σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο.

 

Γενικές Ικανότητες

• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Ομαδική εργασία
• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Άλλες: Ανάπτυξη ικανότητας:
  • Παρατήρησης
  • Επικοινωνίας
  • Συλλογής –ανάλυσης –εκτίμησης –αξιολόγησης πληροφοριών
  • Κατάρτισης και εφαρμογής σχεδίου δράσης για αντιμετώπιση προβλημάτων
  • Αξιολόγησης των παρεμβάσεων που εφαρμόστηκαν.

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Η συμμετοχή στο μάθημα Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση –Εποπτεία Ι, είναι υποχρεωτική. Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα 2 μόνο απουσιών (τόσο από την Πρακτική Εργαστηριακή Άσκηση, όσο και από την Εποπτεία). Η αξιολόγηση των φοιτητών είναι ατομική και συνεχής και διαμορφώνεται από:

• • Το Ημερολόγιο δραστηριοτήτων που τηρούν οι φοιτητές για την εργασία τους στο Πλαίσιο
  • Τις εργασίες που θα παραδώσουν ή/και παρουσιάσουν κατά τη διάρκεια τους εξαμήνου
  • Την αξιολόγηση του Κοινωνικού Λειτουργού του Πλαισίου και
  • Την Αυτό-αξιολόγηση του ίδιου του φοιτητή

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Αβεντισιάν –Παγοροπούλου, Α. (2000). Η ψυχολογία της τρίτης ηλικίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Αλεξανδρή, Α. (2013). Ψυχανάλυση. Η Εποπτεία. Αθήνα: Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις.
• Αμπατζόγλου, Γ. (2002). Αλλάζοντας χέρια. Διεπιστημονική προσέγγιση της διακίνησης και της τοποθέτησης των παιδιών. Θεσσαλονίκη: UniversityStudioPress.
• Αρχοντάκη, Ζ. & Φιλίππου, Δ. (2003). 205 βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων ψυχοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας, εκπαίδευσης. Αθήνα: Καστανιώτης.
• Βάρβογλη, Λ. (2007). Τι συμβαίνει στο παιδί;Νευροεξελικτικές διαταραχές της παιδικής και της εφηβικής ηλικίας. Αθήνα: Καστανιώτης
• BASW (British Association of Social Workers) (2012). The Code of Ethics for Social Work. U.K.: The Policy, Ethics and Human Rights Committee.
• Beers, M. & Berkow, R. (2005). Merck εγχειρίδιογηριατρικής. Αθήνα: Πασχαλίδη.
• Beresford, P. & Boxall, K. (2012). Service users, social work education and knowledge for social work. Social Work Education, 31(2), 155-167.
• Γενά, Α. & Μπαλαμώτης, Γ. (2011). Η οικογένεια του παιδιού με αυτισμό. Αθήνα: Gutenberg.
• Γιαννακούλας, Α. & Fizzarotti-Selvaggi(2007). Το ψυχοδυναμικό counseling. Αθήνα: Καστανιώτης.
• Γιωτάκος,Ο, Τσιλιάκου, Μ., Τσίτσικα,Α. & Τσουβέλας, Γ. (2014). Νέες μορφές κακοποιήσης παιδιού και εφήβου. Αθήνα: Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις.
• Collins, D., Jordan, C. & Coleman, H. (2017). Κοινωνική Εργασία με Οικογένεια. Επιστ. Επιμ. Χ. Ασημόπουλος & Σ. Μαρτινάκη. Αθήνα: Εκδόσεις Βήτα.
• Δημοπούλου -Λαγωνίκα, Μ. (2007). Μεθοδολογία Κοινωνικής Εργασίας-Μοντέλα Παρέμβασης. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Εθνικός Οργανισμός Κοινωνικής Φροντίδας. Κέντρο Βρεφών “Η Μητέρα”, Κουσίδου, Τ. (2000). Υιοθεσία. Τάσεις, Πολιτική, Πρακτική. Αθήνα: Γρηγόρης.
• Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία (2004). Οδηγός Φροντίδας Ηλικιωμένων Γονιών. Αθήνα: Mendor.
• Ζαϊμάκης, Γ. & Κανδυλάκη, Α. (επιμ.) (2005) . Δίκτυα κοινωνικής προστασία:Μορφές παρέμβασης σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.Αθήνα: Κριτική.
• Ζώνιου-Σιδέρη, Α. & Σπανδάγου, Η. (2011). Εκπαίδευση και τύφλωση. Συλλογικό. Αθήνα: Πεδίο.
• Ζώνιου-Σιδέρη, Α., Ντεροπούλου-Ντέρου, Ε. & Βλάχου-Μπαλαφούτη, Α. (Επιμ.) (2012). Αναπηρία και εκπαιδευτική πολιτική. Κριτική Προσέγγιση της ειδικής και ενταξιακής εκπαίδευσης. Συλλογικό έργο. Αθήνα: Πεδίο.
• Θέμελη, Ο. (2014). Τα παιδία καταθέτει. Η δικανική εξέταση ανήλικων μαρτύρων, θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης. Αθήνα: Τόπος.
• Hawkins, P. & Shohet, R. (2009). Η εποπτεία στα επαγγέλματα θεραπείας και πρόνοιας. Αθήνα: UniversityStudioPress.
• Καβουνίδη, Τ. (1996). Ηλικιωμένοικαι άτυπα δίκτυα βοήθειας: Η κυκλοφορία αγαθών και υπηρεσιών ανάμεσα στις γενιές στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.). Γήρανση και Κοινωνία: Πρακτικά Πανελληνίου συνεδρίου Ε.Κ.Κ.Ε.Αθήνα: Ε.Κ.Κ.Ε
• Καλατζή, Α., Ζώνιου-Σιδέρη, Α. & Βλάχου, A. (1996). Προκαταλήψεις και στερεότυπα. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Λαϊκής Επιμόρφωσης.
• Καλλινικάκη, Θ. & Κασσέρη, Ζ. (επιμ.) (2014). Κοινωνική Εργασία στην εκπαίδευση: στα θρανία των ετεροτήτων. Αθήνα: Τόπος.
• Κανδυλάκη, Α. (2008). Η Συμβουλευτική στην κοινωνική εργασία. Δεξιότητες και Τεχνικές. Αθήνα: Τόπος.
• Κανδυλάκη, Α. (2009). Κοινωνική Εργασία σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Αθήνα: Τόπος.
• Καραγιάννη, Γ. (2017). Η αναπηρία στην Ελλάδα της κρίσης. Αθήνα: Gutenberg.
• Καραγκούνης, Β. (2008). Κοινοτική εργασία και τοπική ανάπτυξη. Αθήνα: Τόπος.
• Καστοριάδου-Παπαδοπούλου, Χ. (2009). ΚοινωνικήΕργασία με Ομάδες.Αθήνα: Έλλην-Γ. Πατρίκος & ΣΙΑ Ε.Ε..
• Koprowska,J. (2014). Communication and Interpersonal Skills in Social Work. (Transforming Social Work Practice Series). UK: Learning Matters.
• Κουντή-Χρονοπούλου, Κ., Τζεδάκη, Μ. & Πασσά, Μ. (Επιμ.) (2015). Η συμβολή της Κοινωνικής Εργασίας στην ψυχιατρική θεραπευτική. Α ́Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Συλλογικό Έργο. Συντονιστής Γ. Παπαδημητρίου. Αθήνα: Παρισιάνου.
• Κωστόπουλος, Τ. (2014). Τοπική δημοκρατία και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αθήνα: Παπαζήση.
• Λαδιάς, Χ. (2013). Το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο της περιφερειακής ανάπτυξης στην Ελλάδα. Αθήνα: Παπαζήση.
• Λαδιάς, Χ. (2014). Ειδικά θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αθήνα: Παπαζήση.
• Μανιαδάκη, Κ. & Κάκουρος , Ε. (2017). Η διαχείριση της ΔΕΠ-Υ. Αθήνα: Gutenberg.
• Μαρτινάκη, Σ. & Μπουρίκος, Δ. (2014). Κοινωνική Εργασία και Ψυχική Υγεία. Αθήνα: Βήτα.
• Marwedel, U. (2009). Γεροντολογία & Γεροντοψυχιατρική. Αθήνα: Ίων.
• Moores, D. (2011). Εκπαίδευση και κώφωση. Επιμ. Α. Ζώνιου-Σιδέρη & Ε. Ντεροπούλου-Ντέρου. Αθήνα: Πεδίο.
• Μωυσίδης, Α., Ανθοπούλου, Θ. & Ντύκεν, Μ.Ν., (2002). Οι ηλικιωμένοι στον αγροτικό χώρο. Αθήνα: Gutenberg.
• Oliver, M. (2009).Understanding Disability –From Theory to Practice(2nd Edn). Basingstoke: Macmillan.
• Παναγιωτόπουλος, Χ. (2016). Κοινωνική Εργασία και Σχολείο. Αθήνα: Μαρία Παρίκου & ΣΙΑ ΕΠΕ.
• Παπαδάτος, Γ. (2010). Ναρκωτικά και εφηβεία. Κοινωνικά και ψυχολογικά αίτια. Προγράμματα πρόληψης. Παιδαγωγική αντιμετώπιση. Νομοθεσιακή αντιμετώπιση. Αθήνα: Gutenberg.
• Πιτσελά, Α. (2013). Η ποινική αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων. Αθήνα: Σάκκουλας.
• Πουλόπουλος, Χ. & Τσιμπουκλή, Α. (2016). Δυναμική των ομάδων και αλλαγή στους οργανισμούς. Αθήνα: Τόπος.
• Πουλόπουλος, Χ. (2011). Κοινωνική εργασία και εξαρτήσεις. Οι κοινότητες της αλλαγής. Αθήνα: Τόπος.
• Slee,R.(2010). The irregular school: exclusion, schooling and inclusive education. USAandCanada: Routledge.
• Thorvicroft, G. & Tansella, M. (2010). Για μια καλύτερη φροντίδα της ψυχικής υγείας. Ηθική και δεοντολογία, τεκμήρια και εμπειρία. Αθήνα: Τόπος.
• Τomas, D. & Woods, H. (2008). Νοητική Καθυστέρηση. Θεωρία και Πράξη. Επιμ. Α. Ζώνιου–Σιδέρη & Ε. Ντεροπούλου-Ντέρου. Αθήνα: Τόπος.
• Τσαμπαρλή, Α. (2004). Η ψυχαναλυτική προσέγγιση της οικογένειας. Αθήνα: Ατραπός.
• Τσιάντης, Γ. (επιμ.) (1994). Εφηβεία. Ένα μεταβατικό στάδιο σ ́ ένα μεταβαλλόμενο κόσμο. Αθήνα: Καστανιώτης.
• Τσιάντης, Γ. (επιμ.) (2005). Εργασία με τους γονείς: ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία με παιδιά και εφήβους. Αθήνα: Καστανιώτης.
• Φιλίππου, Δ. & Καραντάνα, Π. (2010). Ιστορίες για να ονειρεύεσαι… Παιχνίδια για να μεγαλώνεις… Για εμψύχωση βιωματικών ομάδων προσωπικής ανάπτυξης. Αθήνα: Καστανιώτης.
• Von Schlippe, A. & Schweitzer, J. (2008). Εγχειρίδιο της συστημικής θεραπείας και συμβουλευτικής. Θεσσαλινίκη: UniversityStudioPress.
• Χριστοδούλου, Ν. & Κονταξάκης, Π. (2000). Η Τρίτη Ηλικία. Αθήνα: Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις.

 

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

• Κοινωνική Εργασία. Επιθεώρηση Κοινωνικών Επιστημών
• European Journal of Social Work
• International Social Work
• Journal of Social Work Practice. Psychotherapeutic Approaches in Health, Welfare and the Community
• The British Journal of Social Work