ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Η επιτυχής παρακολούθηση του συγκεκριμένου μαθήματος του Κοινωνικού Αποκλεισμού στην ελληνική κοινωνία, έχει ως βασικό αποτέλεσμα οι φοιτητές/-τριες να προβληματιστούν και να αποκτήσουν καταρχήν τις βασικές γνώσεις σχετικά με τους σκοπούς των θεσμών του κοινωνικού κράτους υπό το πρίσμα της ελληνικής περίπτωσης, τη δομή τους και τα παραγόμενα κοινωνικά αποτελέσματα των λειτουργιών τους. Ακόμη οι φοιτητές/-τριες θα αποκτήσουν ικανό επίπεδο ανάλυσης και ερμηνείας, με ιδιαίτερη έμφαση στην λειτουργία των θεσμών και τη σχέση τους με την περιβάλλουσα κοινωνία τόσο σχετικά με την ένταξη και την κοινωνική συνοχή.
Πιο συγκεκριμένα, η ύλη του μαθήματος επικεντρώνεται στην εξοικείωση των φοιτητών/-τριών με το εννοιολογικό περιεχόμενο, με απώτερο σκοπό την συγκριτική κατανόηση της; μεταβλητότητας των εννοιολογήσεων και ερμηνείας των διαδικασιών του κοινωνικού αποκλεισμού με αναφορά στους εννοιολογικούς προσδιορισμούς ρατσισμός εθνοκεντρισμός, ετερότητα, μειονότητα, περιθώριο, φτώχεια, απόκλιση, ένταξη. Ακόμη σημαντικό αποτέλεσμα των εισηγήσεων αποτελεί η καλλιέργεια κριτικών ικανοτήτων για την ερμηνεία και την αντιμετώπιση των ανισοτήτων και του αποκλεισμού ως κοινωνικής κατασκευής. Οι σπουδαστές ασχολούνται με την εξειδικευμένη ανάλυση ευάλωτων και αποκλεισμένων κοινωνικά ομάδων όπως γυναίκες, ηλικιωμένοι, άνεργοι, φτωχοί, άτομα με ειδικές ανάγκες, τσιγγάνοι, παλιννοστούντες, οικονομικοί και πολιτικοί μετανάστες. Οι φοιτητές/-τριες αποκτούν τα αναγκαία μεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης και διαχείρισης στο πεδίο, προϋποθέσεις απαραίτητες για την αποτελεσματική εφαρμογή της Κοινωνικής Εργασίας από τους μελλοντικούς Κοινωνικούς Λειτουργούς.
Ακόμη σημαντικός θεματικός άξονας του μαθήματος είναι η ανάδειξη της ελληνικής περίπτωσης ως προς την προβληματική των στάσεων και συμπεριφορών απέναντι στους κοινωνικά αποκλεισμένους. ‘Εμφαση δίνεται στην καλλιέργεια μεθόδων εργαλείων αντιμετώπισης των προκαταλήψεων, των στερεοτύπων, της ξενοφοβία και του ρατσισμού σε ατομικό πλαίσιο αλλά και στους μηχανισμούς που διέπουν την δημόσια σφαίρα.
Έτσι η βαθύτερη κατανόηση, σύλληψη και ανάλυση και οι κυριότερες θεωρητικές κατασκευές και ανιχνεύσεις στα πλαίσια του επιστημονικού πεδίου της Κοινωνιολογικής προσέγγισης του Αποκλεισμού στην Ελλάδα, αποτελούν το επίκεντρο των διαλέξεων που έχουν ως αποτέλεσμα να επιτρέπουν στο φοιτητή/-τρια να εξοικειωθεί με τη δυναμική φύση του επιστημονικού αλλά και του μελλοντικού επαγγελματικού πεδίου του, λαμβάνοντας πρωτοβουλίες αντιμετώπισης του κοινωνικού φαινομένου και της ρητορικής που το συνοδεύει, τόσο σε ατομικό όσο και σε δομικό επίπεδο.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/-τριες θα είναι σε θέση να:
- Χρησιμοποιούν τις βασικές έννοιες και τη γενικότερη ορολογία του επιστημονικού πεδίου της Κοινωνικού αποκλεισμού
- Κατανοούν το θεωρητικό πλαίσιο της δυναμικής του επιστημονικού πεδίου καθώς και την εργαλειακή σημαντικότητά και μεταβλητότητά του, τόσο στο επίπεδο της έρευνας όσο και στο επίπεδο της επαγγελματικής εμπλοκής
- Έχουν γνώση των βασικών αρχών, μεθόδων και θεωρητικών προσεγγίσεων προκειμένου να καταστεί σαφής ο ρόλος της προσέγγισης και της μεθοδολογίας που ασπάζεται ο ειδικός στην ερμηνεία και στη μικρο και μακρο διαχείριση του αποκλεισμού, των σεξιστικών ή ρατσιστικών συμπεριφορών ιδιαίτερα στο ελληνικό συγκείμενο.
- Είναι σε θέση να ερμηνεύουν τη σημαντικότητα των κοινωνικών παραγόντων όπως του φύλου, της ετερότητας, και της φτώχειας. Έτσι, δύνανται να κατανοούν να συλλαμβάνουν και να διαχειρίζονται ατομικές και δομικές διαστάσεις του κοινωνικού αποκλεισμού στην Ελλάδα και καθίστανται ικανοί να λαμβάνουν πρωτοβουλίες εισάγοντας προοπτικές αντιμετώπισης του κοινωνικού αποκλεισμού.
Γενικές Ικανότητες
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
- Ανάπτυξη κριτικής σκέψης
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
- Κοινωνιολογική Εννοιολογική αποσαφήνιση της έννοιας του κοινωνικού αποκλεισμού και ανάδειξη της μεταβλητότητας του εννοιολογικού προσδιορισμού με συγκριτική αναφορά στους εννοιολογικούς προσδιορισμούς ρατσισμός εθνοκεντρισμός , ετερότητα, μειονότητα, περιθώριο, φτώχεια, απόκλιση.
- Πολιτισμική ταυτότητα και διαφοροποίηση: κυρίαρχος πολιτισμός και υποπολιτισμοί
- Θεωρητικές προσεγγίσεις σχετικά με τη δημιουργία των κοινωνικά αποκλεισμένων Ομάδων
- Κοινωνικές ανισότητες και κοινωνικός αποκλεισμός 6. Κοινωνικός αποκλεισμός και ανθρώπινα δικαιώματα
- Πολιτικές και οικονομικές διαστάσεις του κοινωνικού αποκλεισμού στην Ελλάδα
- Χαρακτηριστικά ειδικών πληθυσμιακών ομάδων κοινωνικά αποκλεισμένων: γυναίκες,
- ηλικιωμένοι, άνεργοι, φτωχοί, άτομα με ειδικές ανάγκες, τσιγγάνοι, παλιννοστούντες,
- οικονομικοί και πολιτικοί μετανάστες
- Στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στους κοινωνικά αποκλεισμένους: προκαταλήψεις,
- στερεότυπα, ξενοφοβία, ρατσισμός
- «Παγκοσμιοποίηση», πολυπολιτισμικότητα και ανθρώπινα δικαιώματα
- Πρωτοβουλίες και προοπτικές αντιμετώπισης του κοινωνικού αποκλεισμού
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
Γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει:
- Ερωτήσεις Ανάπτυξης
- Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
- Συγκριτική αξιολόγηση στοιχείων θεωρίας
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γκότοβος, Α.Ε. (2003). Εκπαίδευση και Ετερότητα.Ζητήματα Διαπολιτισμικής Παιδαγωγικής. Αθήνα: Μεταίχμιο.
- Κασιμάτη, Κ. (επιμ.) (1998). Κοινωνικός αποκλεισμός η ελληνική εμπειρία. Αθήνα: Gutenberg.
- Κωνσταντοπούλου, Χ., Μαράτου Λ. κ.ά (επιμ.) (1999). ΄΄Εμείς΄΄ και οι ΄΄άλλοι΄΄. Αναφορά στις στάσεις και τα Σύμβολα. Αθήνα: ΕΚΚΕ- Τυπωθήτω
- Μαρβάκης, Α., Παρσάνογλου, Δ., Παύλου, Μ. (επιμ.) (2001). Μετανάστες στην Ελλάδα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
- Μπαγκαβός, Χ. & Παπαδοπούλου, Δ. (επιμ.) (2006). Μετανάστευση και Ένταξη των Μεταναστών στην Ελλάδα. Αθήνα: Gutenberg.
- Μωυσίδης, Α. & Παπαδοπούλου, Δ. (επιμ.) (2011). Η Κοινωνική Ενσωμάτωση των Μεταναστών στην Ελλάδα. Εργασία, Εκπαίδευση, Ταυτότητες. Αθήνα: Κριτική.
- Παπαδοπούλου, Δ. (επιμ.) (2002). Κοινωνικός αποκλεισμός για τους ανθρώπους που παραμερίζουμε… Αθήνα:Αρμός.
- Πετμεζίδου, Μ. & Παπαθεοδώρου, Χρ. (2004). Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός. Αθήνα: Εξάντας.
- Paugam, S. (1991). La disqualification sociale. Essai sur la nouvelle pauvreté. Paris: P.U.F.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά
- Ιnternational Journal of Sociology and Social Policy
- Κοινωνική Εργασία
- Κοινωνιολογική Επιθεώρηση
- Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών
- Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών