Κοινωνιολογία της Απόκλισης

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Η Κοινωνιολογία της Απόκλισης ασχολείται με την επιστημονική μελέτη των διαδικασιών κοινωνικοποίησης και κοινωνικού ελέγχου, με έμφαση στις διαδικασίες αλλοτρίωσης, δυσπροσαρμοστικότητας, ανομίας και κοινωνικής απόκλισης. Το μάθημα αυτό αποτελεί βασικό πεδίο για την επιστήμη της Κοινωνιολογίας.
Η ύλη του μαθήματος επικεντρώνεται στην εξοικείωση των φοιτητών/-τριών με το εννοιολογικό περιεχόμενο, με απώτερο σκοπό την κατανόηση των διαδικασιών κοινωνικής προσαρμογής και απόκλισης, την καλλιέργεια κριτικών ικανοτήτων και την απόκτηση μεθοδολογικών εργαλείων μελέτης και ανάλυσης, προϋποθέσεις απαραίτητες για την αποτελεσματική εφαρμογή της Κοινωνικής Εργασίας σε καταστάσεις απόκλισης, από-ένταξης και ανα-ένταξης, από τους μελλοντικούς Κοινωνικούς Λειτουργούς.
Ακόμη σημαντικός θεματικός άξονας του μαθήματος είναι η εισαγωγή στη προβληματική της εγκληματογένεσης, η σύλληψη , ερμηνεία και διαχείριση της κοινωνικο-ιδεολογικής λειτουργίας του σωφρονιστικού συστήματος.
Έτσι η βαθύτερη κατανόηση, σύλληψη και ανάλυση και οι κυριότερες θεωρητικές κατασκευές και ανιχνεύσεις στα πλαίσια του επιστημονικού πεδίου της Κοινωνιολογίας της Απόκλισης, αποτελούν το επίκεντρο των διαλέξεων που αποσκοπούν να επιτρέψουν στο φοιτητή/τρια να εξοικειωθεί με τη δυναμική φύση του επιστημονικού αλλά και του μελλοντικού επαγγελματικού πεδίο του.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/-τριες θα είναι σε θέση να:

• Χρησιμοποιούν τις βασικές έννοιες και τη γενικότερη ορολογία του επιστημονικού πεδίου της Κοινωνιολογίας της Απόκλισης
• Κατανοούν το θεωρητικό πλαίσιο της δυναμικής του επιστημονικού πεδίου καθώς και την εργαλειακή σημαντικότητά του, τόσο στο επίπεδο της έρευνας όσο και στο επίπεδο της επαγγελματικής εμπλοκής
• Έχουν γνώση των βασικών αρχών, μεθόδων και θεωρητικών προσεγγίσεων της Κοινωνιολογίας της Απόκλισης, προκειμένου να καταστεί σαφής ο ρόλος της προσέγγισης και της μεθοδολογίας που ασπάζεται ο ειδικός στην ερμηνεία και διαχείριση του φαινομένου της κοινωνικής διάσπασης
• Είναι σε θέση να ερμηνεύουν τη σημαντικότητα των κοινωνικών παραγόντων όπως της ετερότητας, του αποκλεισμού και της φτώχειας σε καταστάσεις ανομίας και απώλειας της κοινωνικής συνοχής. Έτσι, να κατανοούν να συλλαμβάνουν και να διαχειρίζονται στάσεις και συμπεριφορές (πολιτιστικά πρότυπα και επικίνδυνες συμπεριφορές, πληθυσμιακές πεποιθήσεις και συμπεριφορές κτλ.). και τελικά να υπερβαίνουν εμπόδια και συγκρούσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή της Κοινωνικής Εργασίας σε καταστάσεις ανα-ένταξης.

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Ανάπτυξη κριτικής σκέψης
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Εννοιολογικό περιεχόμενο κοινωνικής προσαρμογής και κοινωνικής απόκλισης.
2. Ομοιομορφοποίηση συμπεριφοράς και μέσος τύπος ανθρώπου.
3. Αλλοτρίωση, δυσπροσαρμοστικότητα, ανομία και κοινωνική απόκλιση.
4. Κατανομή θέσεων και ρόλων και η σημασία τους για την κοινωνική ένταξη-προσαρμογή των ατόμων ή για την εμφάνιση μορφών κοινωνικής απόκλισης.
5. Κοινωνική συνοχή και διάσπασή της.
6. Αίτια και συνέπειες κοινωνικών προβλημάτων.
7. Η προβληματική της εγκληματογένεσης.
8. Το σωφρονιστικό σύστημα και η κοινωνικο-ιδεολογική του λειτουργία.
9. Από την κοινωνική απόκλιση και απο-ένταξη, στην προσαρμογή και ανα-ένταξη.

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει:

• Ερωτήσεις Ανάπτυξης
• Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
• Συγκριτική αξιολόγηση στοιχείων θεωρίας

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Αλεξίου, Θ. (1998). Περιθωριοποίηση και Eνσωμάτωση. Η Kοινωνική Πολιτική ως Mηχανισμός Eλέγχου και Kοινωνικής Πειθάρχησης. Αθήνα: Παπαζήσης.
• Βαγενά – Παλαιολόγου, Ε. (2005). Ρατσισμός και Ξενοφοβία στην Ελλάδα σήμερα. Στάσεις των Φορέων του Επίσημου Κοινωνικού Ελέγχου (Αστυνομία – Δικαιοσύνη). Διδακτορική Διατριβή, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Τομέας Εγκληματολογίας.
• Γεωργούλας, Σ. (2009) Παρέκκλιση Ανηλίκων. Θεωρητική, Ερευνητική Προσέγγιση και Πολιτικές. Αθήνα: ΚΨΜ.
• Γεωργούλας, Σ. & Τσαλκάνης, Α. (2006). Κοινωνικοί Λειτουργοί και Πρόληψη Νεανικής Παραβατικότητας σε Επίπεδο Κοινότητας. Κοινωνική Εργασία, 82, 88-103.
• Davis, N.J. (1975). Sociological Constructions of Deviance. IOWA: WM C. Brow.
• Douglas, J.D. & Waksler, F.C. (1982). The Sociology of Deviance. Boston: Little, Brown and Cο.
• Θεοδωροπούλου, Μ. (2009). Η Γυναίκα ως Δράστης και η Αντιμετώπιση της από το Σύστημα Απονομής Ποινικής Δικαιοσύνης. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 129, 125-156.
• Λαμπροπούλου, Ε. (1994). Κοινωνικός Έλεγχος του Εγκλήματος. Αθήνα: Παπαζήσης.
• Λαμπροπούλου, Ε. (1999). Κοινωνιολογία του Ποινικού Δικαίου και των Θεσμών της Ποινικής Δικαιοσύνης. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Lewis, G., Gewirtz, S., & Clarke, J. (Επιμ.) (2007). Κοινωνική Πολιτική. Μια ‘Αλλη Προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg.
• Τσαλκάνης, Α., Γεωργούλας, Σ., Μανουδάκη, Θ. (2005). Η Προβληματική της Νεανικής Παραβατικότητας στην Ελλάδα. Μια Συνοπτική Προσέγγιση. Κοινωνική Εργασία, 78, 101-114.
• Τσίγκανου, Ι. (2010). Μετανάστευση και Εγκληματικότητα, Μύθοι και Πραγματικότητα. Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

• Sociology of Crime, Law and Deviance
• Sociology of Law and Social Deviance
• Κοινωνική Εργασία